الف) معضلات کشور دارای تنوع، تغییر با سرعت بالا و پیچیدگی عوامل موثر درآن است. از یک سو نیاز به تصمیمگیری سریع و اقدام در صحنه دارد و از سوی دیگر هم معضل و هم پاسخ آن امتداد زمانی طولانی دارد. به طور مثال بحران کم آبی و یا معضل سیل را نمیتوان به پژوهشهای موکول طولانی کرد اما بدون پرداختن عمیق به آن همواره این معضل باقی میماند و هر سال به گونهای رخ نشان میدهد.
ب) مسالههای یک جامعه مدرن و راه حلهای رایج آن متفاوت از مسالههای جمهوری اسلامی ایران به عنوان ساختار برآمده از انقلاب اسلامی و رویکرد جامع توحیدی برای حل آنها است. نگاه صرفا سیستماتیک به معضلات کشور بدون در نظرگرفتن اهمیت پاسخ به سوالاتی اساسی چون معنای سلامت، رابطه انسان و محیط زیست، حقوق متقابل انسان و همنوعان و موجودات پیرامونش و مانند آن در بهترین حالت منجر به ترسیم جامعهای مدرن خواهد شد که درون خود پر از تناقضات اجتماعی و فرهنگی است و با کوچکترین استرس خارجی نظیر بحران اقتصادی و یا پدیدهای زیست محیطی دچار تنش و بحران جدی میشود.
پرداختن به مسالههای پیچیده، دارای عدم قطعیت بالا، متاثر از ذینفعان متعدد به گونهای که مساله فروکاهیده نشود و همه لایههای اجتماعی، فرهنگی و فکری آن مورد توجه قرار گیرد، نیاز به تدوین متدولوزی و روش شناسی متناسب دارد. دنیای مدرن در طول صد و پنجاه سال از طریق تشکیل زنجیرهای از نهادهای متنوع توانسته متناسب با نوع نگاهش به انسان و ماهیت مسالههای وی حلقه حل مساله و تصمیمگیری خود را شکل داده و دارای تجارب ارزشمندی به ویژه به لحاظ تکنیکی است و تجربه کاربست آن در صدها هزار و بلکه بیشتر معضل و مساله، گنجینه ارزشمندی برای بهره بردن است. اما باید میان روش و روش شناسی (یعنی چگونگی به کاربردن روشها) تمایز داد. متدولوژی از نگاه متفاوت به ماهیت مساله و شرایط مرزی مساله تاثیر میپذیرد.
اندیشگاه پاسخ متکی بر تجربه 17 ساله بنیاد توسعه فردا و مجموعههای فکری همراه و برآمده از آن ضمن نقشآفرینی برای توانمندسازی نظام اندیشگاهی کشور، به طور موضوعی به سراغ معضلات اساسی پیش روی کشور چه در سطح محلی و چه در سطح ملی و بینالمللی رفته و نوبه خود برای مواجهه با آن تلاش میکند.
حوزههای فعالیت
توانمندسازی نظام اندیشگاهی و تعاون با سایر مجموعههای اندیشه ورز و سیاستگذار
مساله شناسی معضلات اصلی پیش روی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و مواجهه با آن در سطوح ملی و استانی
توسعه مبانی نظری مبتنی بر بینه دینی برای پاسخ به مسالههای سیاستگذاری در جمهوری اسلامی ایران
ظرفیتها و توانمندیهای همکاری
تبیین مساله شامل: تعیین ذینفعان، پیشنهاد متفکران و ذینفعانی که میتوان از ایشان مشارکت گرفت، سطح پیچیدگی و خلاصهای از مطالعات انجام شده مرتبط است. در این مرحله اگر حل مساله از طریق پاسخگویی سریع ممکن نباشد با ذکر دلایل اعلام خواهد شد.
حل مساله شامل اجرای روشهای متناسب با موضوع است. میتواند یک یا چند جلسه گروه متمرکز باشد. میتواند کارگاه سناریو و یا حتی اجرای دلفی محدود و موارد مشابه باشد.
نشر پاسخ یعنی فعال کردن سمنها، اجرای جمع سپاری و مقاله در روزنامه و یا مصاحبه و مانند آن